A pesar de la normativa estatal y autonómica que regula la reclamación de prestaciones indebidamente concedidas por parte de las instituciones públicas, ha tenido que ser una sentencia emitida por el Tribunal de Estrasburgo de Derechos Humanos (TEDH) asumida también por el Defensor del Pueblo-Ararteko, la que ha sentado un precedente en la defensa de los derechos de las personas perceptoras de la CAV.
"Son muchas las personas forzadas por Lanbide a devolver cuantías de prestaciones que recibieron por error de la entidad cuando, según el TEDH y el Ararteko, confiaban legítimamente en que no les serían cuestionadas y reclamadas retroactivamente", relata el colectivo.
Berri-Otxoak ha declarado que "según la sentencia y las resoluciones posteriores del Defensor del Pueblo, la entidad no comunica detalladamente en sus cartas las cantidades reclamadas mes a mes ni las diferencias concretas entre lo que las personas perceptoras percibieron y debieron percibir, lo que supone una angustiante e incomprensible sorpresa, además de una vulneración de su derecho a la defensa ante esta falta de datos en las mismas".
Frente al cuestionamiento de su actuación, Lanbide ha intentado poner en duda la "buena fe" de las personas perceptoras alegando una intención ilícita de lucro a sabiendas de que los ingresos percibidos iban destinados a cubrir los gastos de subsistencia de las personas perceptoras en el momento de su obtención.
Otro argumento que contraría la afirmación de Lanbide es que cuando estas personas consiguieron un empleo precario o sus ingresos laborales aumentaron, cumplieron su obligación de comunicarlo a la entidad en el plazo contemplado en la normativa. Esto conllevaba la modificación de la cuantía inicialmente asignada.
Mientras tanto, Lanbide se ha demorado en exceso a la hora de revisar los expedientes, en reaccionar consecuentemente y en comunicar detalladamente los cambios pertinentes a las personas perceptoras perpetuando su situación de vulnerabilidad económica y social.
La entidad se ha llegado a demorar tanto en sus obligaciones de revisión y respuesta que ha sobrepasado en múltiples ocasiones el límite de cuatro años que establece el artículo 44 de la Ley de Principios Ordenadores de la Hacienda General del País Vasco para reclamar los pagos indebidos que ha realizado desde que tuviera conocimiento del hecho causante de la obligación de reintegro.
Por todo ello, desde Berri-Otxoak animan a todas las personas que se encuentren en esta situación a tramitar un recurso ante el Servicio Vasco de Empleo-Lanbide, para lo cual ponen a su disposición un formulario de alegaciones e información adicional en su Oficina Alternativa de la calle San Antonio de Barakaldo, abierta todos los lunes de 11 a 13 horas en el número 8, en la página web berriotxoak@nodo50.org y la posibilidad de realizar cualquier consulta desde el correo enprecario@gmail.com.
Berri-Otxoak surgió hace tres décadas, en 1992, y en sus 28 años de existencia ha destacado por sus movilizaciones por el derecho a una vivienda digna, contra la especulación y los desahucios, y contra los recortes, la precariedad y la pobreza. El colectivo mantiene además desde el 17 de noviembre de 1997 una oficina de información sobre ayudas sociales, por la que han pasado 13.000 familias.
Prentsa-oharra
Berri-Otxoak taldeak Lanbide-Euskal Enplegu Zerbitzuak egiten ari dituen kobrantzak salatzeko eta geldiarazteko kanpaina bat hasi du
- Estrasburgoko Giza Eskubideen Auzitegiaren epai batek eta Arartekoaren hainbat gomendiok egoera honen erantzukizuna Lanbideri egoztu diote eta hartzaileei arrazoia eman diete
- Euskal Enplegu Zerbitzuak hartzaileen "fede ona" zalantzan jarri du, arreta haren jarduera txarretik desbideratzeko asmoarekin
- Berri-Otxoak plataformak egoera honetan dauden hartzaileak Lanbide-Euskal Enplegu Zerbitzuan errekurtso bat izapidetzera animatu ditu
Barakaldon, 2020ko azaroaren 22an
Berri-Otxoak bazterketaren aurkako plataformak informazio-kanpaina bat hasi du, Lanbide-Euskal Enplegu Zerbitzuak Diru-sarrerak Bermatzeko Errenta (DBE) eta Etxebizitzarako Prestazio Osagarria (EPO) jasotzen dituzten pertsonei 2019tik, gutxienez, egiten ari dizkien bidegabeko kobrantzak salatzeko eta geldiarazteko.
Erakunde publikoek bidegabeki emandako prestazioen erreklamazioa arautzen duen estatu- eta autonomia-araudia gorabehera, Giza Eskubideen Estrasburgoko Auzitegiak (GEEA) emandako epai batek, Ararteko-Herriaren Defendatzaileak ere bere egin duenak, aurrekari bat ezarri du EAEko hartzaileen eskubideen defentsan.
"Asko dira Lanbidek okertuta eman zizkien prestazioen zenbatekoak bidegabeki itzultzera behartutako pertsonak, Giza Eskubideen Europako Auzitegiaren eta Arartekoaren arabera, legitimoki uste baitzuten ez zitzaizkiela atzeraeraginez zalantzan jarriko eta erreklamatuko", azaldu du kolektiboak.
Berri-Otxoak elkarteak adierazi duenez, "sententziaren eta Arartekoaren ondorengo ebazpenen arabera, erakundeak ez ditu bere gutunetan zehatz-mehatz jakinarazten hilero-hilero erreklamatutako zenbatekoak, ezta hartzaileek jaso zutenaren eta jaso behar zutenaren arteko desberdintasun zehatzak ere; hori ezusteko larria eta ulertezina da. Gainera, datu falta horren aurrean jasotzaileen defentsarako eskubidea urratzen du".
Lanbideren jarduera behin zalantzan jarrita, erakundeak hartzaileen "fede ona"-rekin gauza bera egiten saiatu da hauei irabazi-asmo ez-zilegi bat leporatuz, jakinik diru-sarrera horien kontsumoa hartzaileen biziraupen-gastuak estaltzera bideratuta zegoela hartzaileek jaso zituzten unean.
Lanbideren baieztapenaren aurkako beste argudio bat da pertsona hauek enplegu prekario bat lortu zutenean edo beren laneko diru-sarrerak handitu zitzaizkienean erakundeari araudian aurreikusitako epean jakinarazteko betebeharra bete zutela. Horrek hasieran esleitutako zenbatekoa aldatzea dakar.
Bitartean, Lanbide espedienteak berrikusterakoan, horren ondorioz erreakzionatzerakoan eta hartzaileei aldaketa egokiak xehetasunez jakinaraztean gehiegi atzeratu da, hartzaileen egoera ekonomiko eta sozialean zaurgarritasuna betikotuz.
Hainbeste atzeratu da Lanbide espedienteen berrikusketan eta erantzutean hainbat alditan gainditu duela Euskal Autonomia Erkidegoko Ogasun Nagusiaren Antolarauei buruzko Legearen 44. artikulua. Honek lau urteko muga esartzen du instituzioak gertakariaren berri izan duenetik egin dituen bidegabeko ordainketen itzultzea erreklamatzeko.
Hori guztia dela eta, Berri-Otxoak elkarteak egoera honetan dauden pertsonei dei egin die Lanbide-Euskal Enplegu Zerbitzuan errekurtso bat izapidetzeko. Horretarako, alegazio- eta informazio-formulario gehigarri bat jartzen dute eskuragarri Barakaldoko San Antonio kaleko bulego alternatiboan, astelehenero 11:00etatik 13:00etara zabalik dagoena. berriotxoak@nodo50.org web-orrian eta enprecario@gmail.com posta elektronikotik edozein kontsulta egiteko aukera ere ematen dute.
Berri-Otxoak duela hiru hamarkada sortu zen, 1992an. 28 urte hauetan etxebizitza duina izateko eskubidearen alde eta espekulazioaren, etxegabetzeen, murrizketen, prekarietatearen eta pobreziaren aurkako mobilizazioengatik nabarmendu da. Kolektiboak, gainera, 1997ko azaroaren 17tik gizarte-laguntzei buruzko informazio-bulego bat du. Bertatik 13.000 familia igaro dira.
